Azerbaycan'ın ayrılmaz parçası Karabağ Azerbaycan halkının etnogenezi, tarihi ve kültüründe önemli rol oynayan bölgelerdendir. Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış Karabağ'ın zengin kültürel örnekleri, sanatı, tarihi eserleri, halk sanatı örnekleri, dünyaca ünlü müziği ve kendine özgü muğam tarzı vardır. Zaman zaman bilimsel araştırmalar ve arkeolojik kazılarda bulunan halk sanatı örnekleri, ev eşyaları, üzerlerindeki desenler, takılar üzerindeki resimler Karabağ'ın kültürünü kanıtlar niteliktedir. Doğal-coğrafi koşullar, su kaynakları, flora ve fauna zenginliği, Azıh Mağarası gibi doğal mağaralar, eski çağlardan beri ilkel insanların buraya yerleşmelerine olanak sağlamıştır. Ayrıca Karabağ halıları, Karabağ atları, “Karabağ Muğam Okulu” kültür turizmiyle ilgilenen turistlerin ilgisini çekmiştir. Karabağ'da eko, dağ, kış, av, sağlık turizmi gibi birçok turizm türünün gelişmesi için fırsatlar mevcuttur.
Bölgenin başlıca turizm merkezi Şuşa mevsim ve tedavi açısından hem de kendine özgü mimari tarzıyla kesintisiz turizm potansiyeline sahiptir. Orta Çağ'da bile Doğu'ya, Azerbaycan'a giden Avrupalı seyyahlar, doktorlar, bilim adamları ve yazarlar Karabağ'ı, özellikle Şuşa'yı görmeyi arzulamış, onun doğasından ve güzelliğinden bahsetmişlerdir. İşgalden kurtuluşun ardından Şuşa şehrinin Cumhuriyetin kültür başkenti ilan edilmesi ile yeniden canlandırılması Türk dünyası tarafından gururla karşılanan sosyo-ekonomik kalkınmanın ivmesi olarak değerlendirilmektedir. Türkiye ile ilişkilerin yeni aşaması olarak değerlendirilen Şuşa Deklarasyonu'nu özellikle belirtmek gerekir. Bu çalışma Deklarasyon'un Azerbaycan'ın dış politikasındaki önemini uluslararası ilişkilerin temel teorilerine dayanarak bilimsel perspektiften anlatmaktadır. Araştırmada Karabağ'ın tarihi-kültürel özellikleri tespit edilmiş ve Şuşa’nın turizm potansiyeli değerlendirilmişdir. Burada Şuşa şehrinin doğası, Sovyet döneminde Şuşa'da bulunan turistik tesisler, mevcut turizm potansiyeli, imar çalışmaları incelenmiştir. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden gözlem ve doküman/metin anaizi tekniklerinden yararlanılmıştır.
The Karabakh region, an integral part of Azerbaijan, stand out as a provotal area deeply interwined with the ethnogenesis and history of the Azerbaijani people. Throughout history, Karabakh has been a melting pot of diverse civilizations, artistry, artifacts, folk traditions, globally renowned music, and its mugham style. Discoveries of folkart, intricately patterned household items, ornate jewelry unearthed through scientific research and archaeological digs serve as tangible evidence of Karabakh's culture legacy. The region's unique natural geography, abundant freshwater sources, diverse flora and fauna, and intriguing natural formations like the Azykh Cave have provided a hospitable environment for human settlement since time immemorial. The allure of Karabakh carpets, horses, “Karabakh” Mugham school has captivated culturalenthusiasts and tourists alike, paving the way for a myriad of tourism opportunites ranging from ecotourism, mountain excursions to winter getaways, wellness retreats. Shusha, reclaimed its status as a cultural capital of the republic following liberation from occupation. With its seasonal charm, therapeutic offerings Shusha presents an enduring appeal for visitors. Even in the medieval era, European travelers, physicians, scholars and writers venturing to the East and Azerbaijan harbored a profound desire to behold he wonders of Karabakh, extolling its cultural richness.
The revitalization of Shusha is viewed as an impetus for socio-economic development, embraced by the Turkish world. The Shusha Declaration, which is considered as the new stage of relations with Turkey, should be mentioned. The value of this study is that it will explain the importance of the Declaration in Azerbaijan's foreign policy from a scientific perspective, based on the basic theories of international relations. The research aims to identify the historical-cultural features of Karabakh, raise awareness about the restoration of Shusha's historical-cultural heritage, and evaluate the tourism potential of Shusha. The nature of Shusha, the tourist facilities in Shusha during the Soviet period, the current tourism potential, the development works were examined. The study utilized qualitative research methods such as observation and document/text analysis techniques.