Köy Peyzaj Karakterini Belirlemede Bir Araç Olarak Köy Tasarım Rehberi: Troya Tarihi Milli Parkı (Çanakkale) Örneği
Author :
Abstract
İlk olarak İngiltere’de uygulamaya konulan ve bugün Avrupa’da da yaygın olarak kullanılan 'köy
tasarım rehberi', kırsal alanların mekânsal planlamasına dair çözüm yöntemlerinden biridir ve köy peyzaj
karakterinin belirlenmesi olarak tanımlanabilir. Bunun yanı sıra köy tasarım rehberi; köylerin kırsal ve
yerel kimliğinin güçlendirilmesi ile diğer kırsal yerleşimlerden farkının ortaya konması noktasında
detaylı mekânsal öneriler getirir. Ülkemiz mekânsal planlama sisteminde ise kırsal alanların
planlamasına ilişkin yasal düzenlemeler oldukça kısıtlı ve kırsal yerleşim kimliğini korumaktan son
derece uzaktır. Kırsal kimliğin korunması ve geliştirilmesi, ilgili mevzuatta yeterince yer almamakla
beraber; 2013 yılında 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. Maddesi’ne eklenen 'köy tasarım rehberi' bu
bağlamda önemli bir gelişmedir. Bu çalışmanın temel amacı öncelikle; Troya Tarihi Milli Parkı (TTMP)
sınırları içinde yer alan altı adet köy yerleşimine (Çıplak, Halileli, Kalafat, Kumkale, Tevfikiye,
Yeniköy) ait köy peyzaj karakterinin belirlenmesi, korunması ve geliştirilmesidir. Çalışmada, Cengiz
(2020)’den yararlanılarak dört aşamalı bir değerlendirme yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda ilk olarak
çalışma alanı sınırları ve çalışma amacı belirlenmiş, ikinci olarak ilgili literatür verileri toplanmış ve
arazi çalışması gerçekleştirilmiş, üçüncü olarak köylere ilişkin doğal ve kültürel peyzaj özellikleri tespit
edilmiş ve ilgili literatür de dikkate alınarak köy tasarım rehberi oluşturulmuş, dördüncü olarak ise
çalışma alanındaki köyler köy tasarım rehberleri kapsamında değerlendirilmiş, kırsal kimliğin
tanımlanması, korunması ve geliştirilmesi çerçevesinde öneriler sunulmuştur.
Keywords
Abstract
First put into practice in England and being widely used in Europe as well today, ˈthe village design
guideˈ is one of the solution methods for the spatial planning of rural areas and can be defined as the
determination of the village landscape character. Besides, the village design guide makes detailed spatial
proposals to reveal the difference of villages from other rural settlements by strengthening their rural
and local identities. In the spatial planning system of our country, however, the legal regulations on the
planning of rural areas are rather restricted and extremely distant from preserving the rural settlement
identity. Although the preservation and development of rural identity are not sufficiently present in the
relevant legislation, ˈthe village design guideˈ included in Article 8 of Zoning Law No. 3194 in 2013 is
an important development in this context. The main purpose of this study is, first of all, to determine,
preserve, and develop the village landscape characters of the six village settlements (Çıplak, Halileli,
Kalafat, Kumkale, Tevfikiye, and Yeniköy) located within the borders of Troy Historic National Park
(THNP). By making use of Cengiz (2020), a four-stage assessment method was employed in the study.
In this context, firstly, the boundaries of the study area and the purpose of the study were determined;
secondly, the relevant literature data were collected and the fieldwork was carried out; thirdly, the
natural and cultural landscape characters of the villages were determined and village design guides were
drawn up also considering the relevant literature; and fourthly, the villages in the study area were
assessed within the scope of the village design guides and proposals were made within the framework
of defining, preserving and developing rural identity.
